Ziekenhuis Survivalgids
Hoofdstukken
De Ziekenhuis Survivalgids: je reisgids voor het ziekenhuis
Lees alle informatie die je nodig hebt voor je korte of langere reis door de ziekenhuiswereld. Er zijn hoofdstukken over het klimaat, de bevolking, de taal, logies en verblijf.
Klik hieronder om meer over de verschillende hoofdstukken te lezen.
1. Hoe kom je er? De voorbereiding en de reis
2. Geografie en klimaat
3. Contact met de bevolking
4. Taal: de Basis
5. Taal: in en om de spreekkamer
6. Wat kun je er doen? Onderzoek
7. Wat kun je er doen? Behandeling
8. Logies en Verblijf
9 Contact met thuis
10 Eten & drinken
11 Gezondheid en hygiëne
12 Officiële feestdagen: De Grote Visite
13 Lokale gebruiken en gewoontes
14 Reisziektes en hun remedie
15 Praktische informatie
1. Hoe kom je er? De voorbereiding en de reis
Voorbereiding
Het is zover: je krijgt een verwijsbriefje voor de specialist.
De huisarts stuurt je meestal naar het ziekenhuis waar hij mensen altijd naar doorverwijst. Je mag echter je eigen ziekenhuis kiezen.
• Hoe maak je de keuze voor een ziekenhuis?
• En hoe kies je een specialist?
De Reis
Het eerste bezoek aan een ziekenhuis, meestal een polikliniekbezoek, is als een puzzeltocht met een prijs die tegenvalt. Je moet blauwe lijnen volgen, en bordjes met nummers, waarbij het nummer dat jij nodig hebt na een aantal gangen op miraculeuze wijze verdwijnt. Je moet een ponsplaatje zien te bemachtigen bij de juiste balie, en de hindernissen van de wachtkamer zien te overleven.
Als je vervolgens half uitgeput je doel bereikt, de spreekkamer van je arts, blijkt de prijs vaak erg tegen te vallen. De arts heeft weinig tijd, doet kortaf, en voor je het weet sta je weer buiten, nog een steek opgeschoten.
• Hoe vind je je weg in een ziekenhuis, met alle onbegrijpelijke routesystemen?
• Waar schrijf je je in?
• Hoe overleef je de wachtkamer?
Geografie
Als je weet hoe de verschillende gebieden in een ziekenhuis heten is het een stuk eenvoudiger je weg te vinden.
• Hoe zit een ziekenhuis in elkaar?
• Wat bedoelen ze met de kliniek?
• En waar moet je heen voor onderzoek?
Klimaat
Ziekenhuizen hebben hun eigen klimaat: het is vaak te warm op de zalen, te koud in de gangen, en de lucht doet niet bijzonder fris aan. Over ramen die niet open kunnen, falende airco’s en het sick building syndrome.
In ziekenhuis A kon de air conditioning zijn schone taak niet aan als het buiten warmer was dan 25 graden. Ik heb wel met een stoel in de badkamer gezeten, waar het tenminste iets koeler was. Zeker toen ik geïsoleerd werd verpleegd met de deur dicht , was het zwaar vertoeven in een klein heet kamertje. Als de deur naar de gang even open ging, had ik het gevoel dat er heerlijk frisse lucht binnenkwam. Als je de lucht op de gang van een ziekenhuis ervaart als frisse lucht, weet je wel hoe laat het is.
De arts
Wie een spreekkamer of een ziekenhuis binnenkomt, gaat een wereld binnen waarin de arts zich thuis voelt, en ook de baas is. De leiding van het gesprek ligt bij de arts.
Ik ken mensen die zelfstandig en zelfverzekerd zijn. En die niets vermoedend een spreekkamer binnenstappen om een paar minuten later totaal overdonderd weer buiten te staan. Talloze vragen niet gesteld, terwijl ze niet kunnen verklaren wat er net binnen gebeurde.
Artsen zijn een bepaald slag mensen, waar je mee om moet leren gaan. In dit hoofdstuk:
• De houding van de arts,
• De machtsongelijkheid in de arts- patiëntrelatie.
• Hoe krijg je een afspraak met een drukke arts?
• Hoe vraag je een second opinion aan?
Verpleging
Een verpleegkundige hielp me na de operatie met aankleden. Ik kon nog niet goed alleen staan of lopen. Ze bleef er daarom bij terwijl ik me trachtte te wassen bij de wastafel. Toen ik klaar was, vroeg ze: ‘Heb je je ook goed tussen de billen gewassen?’ daar stond ik. Tweeëndertig jaar. Of ik me goed tussen de billen had gewassen. Een lachwekkend dieptepunt.
.
Tijdens een opname krijg je te maken krijgen met verpleegkundigen. Zij zijn degenen die je het meest ziet. Zij zijn verantwoordelijk voor je verzorging. Ook van verpleegkundigen ben je dus afhankelijk. Hoe kun je het beste met ze omgaan?
Artsen krijgen communicatieonderwijs tijdens de opleiding. Patiënten worden niet opgeleid om met artsen te communiceren. Zij worden geacht dat te kunnen. Het is voor een patiënt echter niet makkelijker met een arts te communiceren dan het voor een arts is met een patiënt te communiceren. Zorgverzekeraars zouden cursussen ‘hoe communiceer ik met mijn arts’ moeten aanbieden.
In dit hoofdstuk vind je allerlei tips voor de gesprekken met je arts.
• Open en gesloten vragen
• Samenvatten
• Je boodschap goed overbrengen.
• Hoe geef je netjes kritiek?
• Wat kun je doen als je arts slecht is in het tonen van begrip?
Het ging slecht met me. Ik was erg benauwd. Ik belde in het weekend het ziekenhuis. Ik wilde zelfs graag opgenomen worden, omdat het niet meer ging. De arts-assistent die ik aan de telefoon kreeg hoorde mijn verhaal aan, en zei dat ik mocht komen. Ik moest me melden bij de EHBO.
Ben je er dan om half twee? vroeg hij.
Nou, zei ik, ik denk dat het later wordt, maar ik doe mijn best. Ik moet me namelijk nog omkleden en erheen rijden. Ik was zo benauwd dat omkleden nog wel een tijd zou duren.
Ja, zei hij, maar je komt wel zo snel mogelijk hè, niet dat je eerst nog op een terras gaat zitten. Een terras. Alsof ik de puf of zin had om naar een terras te lopen. Had hij wel gehoord waarom ik belde?
5. Taal: in en om de spreekkamer
Voor een consult bij een arts staan gemiddeld tien minuten, hoewel dit nog wel eens wisselt per arts of per ziekenhuis. Dat is niet veel. In die tien minuten moet je je klachten goed uitleggen, je vragen stellen en je wensen naar voren brengen. Artsen hebben vaak haast. Maar het is juist meestal niet jouw doel zo snel mogelijk weer buiten te staan. Een consult met een specialist is als een assertiviteitstraining voor gevorderden.
• Hoe bereik je tijdens een consult je doelen?
• Hoe presenteer je je klachten op een goede manier?
Een van mijn artsen was erg druk. Hij had zo zijn technieken om mijn bezoeken kort te houden. Als ik op zijn eerste vraag hoe het met me ging, ‘goed’ antwoordde, zag je hem denken: een mooie kans dus om tijd in te lopen. Als ik nog wat wilde toevoegen, stond hij op en zei hard: goed, we gaan luisteren. Dit was het teken dat de stethoscoop werd gepakt. Als ik aangekleed weer bij zijn bureau terugkwam, was het consult eigenlijk al ten einde. Als ik dan nog wat probeerde te zeggen, stond hij midden in de zin op.
Het is moeilijk om een uitgestoken hand te negeren en verder te gaan met je vragen. Soms stonden we nog met de deur half open dingen te bespreken. Ik wilde toch de antwoorden waar ik voor kwam.
6. Wat kun je er doen? Onderzoek
De kans is groot dat je specialist eerst wat onderzoeken wil doen. Met een beetje geluk hoef je alleen een foto te laten maken. Er zijn echter nog veel meer onderzoeken, en ze zijn lang niet allemaal even prettig. Met ‘we gaan een onderzoekje doen’, bedoelen artsen soms dat men een slang van een meter in je anus wil gaan duwen. Of een buis door je keel. Al je vragen rond onderzoek komen in dit hoofdstuk aan de orde.
• Hoe bereid je je voor op een onderzoek?
• Hoe kun je tijdens het onderzoek proberen rustig te blijven?
• Wat hoort een arts je te vertellen over het onderzoek?
• Wat gebeurt er als je een onderzoek weigert?
Er moest een echo worden gemaakt van mijn bovenbuik. Naast de behandelbank stond de monitor met daarop het echobeeld. Rustig ging de radioloog met het echoapparaat over mijn buik. Hij dook steeds meer met zijn hoofd het scherm in. Hij zei niets, terwijl ik bijna zijn adem kon voelen, zo dichtbij zat hij. Toen liep hij weg, om terug te komen met een tweede arts. Zij fluisterden wat, toen een derde de ruimte in kwam. De eerste gebaarde dat hij ook erbij moest komen. Daar stonden dan drie artsen om de monitor heen.
‘Heb je dit gezien?’ zei de eerste te hard terwijl hij iets op de monitor aanwees. Van hun gedrag zou je makkelijk in paniek kunnen raken, maar ik bestond voor hen niet meer. Zij waren in een universum waarin alleen geluidsgolven bestonden. Drie mannen en een echo.
7. Wat kun je er doen? Behandeling
Elke behandeling draagt risico’s met zich mee, of heeft bijwerkingen. Soms zijn behandelingen niet nodig of is het niet duidelijk of ze zullen helpen. Je moet dus altijd kritisch zijn. De behandeling kan erger zijn dan de kwaal. In dit hoofdstuk lees je ook alles over het gebruik van medicijnen. Medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, of schadelijk zijn. En ze kunnen bij onjuist gebruik zelfs gevaarlijk zijn.
Ook bij medicijngebruik moet je zelf goed blijven opletten.
• Hoe maak je de keuze voor een behandeling?
• Waar moet je op letten?
• Wat hoort je arts je te vertellen?
• Hoe ga je om met risico’s?
• Wat als je een behandeling niet wilt?
• Waar moet je op letten als je arts een medicijn voorschrijft?
De mededeling dat je moet worden opgenomen is er meestal niet een waar je op zit te wachten.
Een opname betekent dan ook dat je dagelijks leven helemaal wordt omgegooid. Het is als een reis naar een vreemd land, die nogal tegenvalt ook: het eten is er anders, je kent de mensen niet, bellen naar huis is nogal duur, je moet op je spullen passen, je moet televisie kijken of een krant kopen om iets van het thuisfront mee te krijgen, je hotel is niet zoals in de folders, de mensen spreken je taal niet en er zijn weinig leuke dingen te doen.
• Waar moet je aan denken bij een ziekenhuisopname?
• Wat neem je mee?
• Wie stel je op de hoogte?
• Hoe zorg je ervoor dat je je thuis gaat voelen?
• En waar moet je aan denken bij je ontslag?
De telefoon is je beste vriend bij opnames. En de bezoekuren zijn vaak het hoogtepunt van de dag. Maar je kunt ook stress krijgen van de telefoon, en zelfs van bezoek.
Daarom in dit hoofdstuk onder andere:
• Wat als je te moe bent voor bezoek?
• En wat als de telefoon voor de tiende keer gaat, maar je eigenlijk niets te vertellen hebt?
Sommige dagen belde niemand, en kreeg ik geen bezoek. Een dag was dat prima, de tweede dag begon ik daar al behoorlijk genoeg van te krijgen. De derde dag leek het wel of ik een kantoorbaan had. Voortdurend gebeld worden, mensen terugbellen, en ook nog verschillende bezoekshifts. ‘Heb ik dan nooit rust hier?’ kon ik dan wanhopig denken. Bij sommige patiënten is het nooit goed.
In dit hoofdstuk de ins en outs van eten en drinken in het ziekenhuis.
• Wat schaft de pot?
• Is ziekenhuiseten echt zo smerig?
• Krijg je ook fruit?
• Waar moet je op letten?
• En bij wie kun je met vragen terecht over eten?
Dorstig dronk ik in drie slokken mijn kopje thee leeg. Tegenover mijn kamer kwam een verpleegkundige de keuken uit, op weg naar de overdracht. Ze liep met een enorme mok thee. Ze zag me kijken. Die zijn voor het personeel, lachte ze.
Wie hebben hier nou koorts en wie hebben vocht nodig?
Schoonaak en hygiëne in een ziekenhuis zijn erg belangrijk. Hierbij ben je afhankelijk van het personeel. Wassen ze hun handen? Dragen ze mondkapjes wanneer dat nodig is? Zeker wanneer je geïsoleerd wordt verpleegd zijn deze zaken extra belangrijk.
Personeel in ziekenhuis b moest allerlei maatregelen treffen als ze lichamelijk contact met me hadden. Een laborante kwam mijn kamer in om bloed te prikken. Ze deed het overschot voor, waste netjes haar handen, deed een mondkapje voor en trok plastic handschoenen aan. Daarna maakte ze zich klaar voor de prik. Toen ze haar wijsvinger op mijn arm legde om te voelen waar de ader zat, zag ik dat er een groot gat zat in de vinger van haar handschoen. Ze legde dus haar blote vinger op mijn arm. Hé, er zit een gat in uw handschoen, zei ik. Ja antwoordde ze, die knip ik expres stuk, dan kan ik de ader beter voelen. Tot zover de bescherming bij direct lijfelijk contact.
12 Officiële feestdagen: De Grote Visite
De grote visite is de raarste visite die je ooit zult meemaken. Er komen ongenode gasten mee, ze willen niet gaan zitten, houden hun jas aan en zijn meer aan het woord dan dat ze dingen aan jou vragen. Noch jijzelf noch de bezoekers genieten ervan, maar toch komen ze de week erop weer.
• Welke vragen stel je bij de grote visite?
• Wat doe je als niet al je vragen zijn beantwoord?
• Waarom doet je arts minder aardig dan wanneer je alleen met hem bent?
13 Lokale gebruiken en gewoontes
In ziekenhuizen heerst een vreemde cultuur. Je moet op de bel drukken wanneer je iemand wilt roepen. Je privacy is bijna verdwenen. Je hebt weinig ruimte voor jezelf, er komen voortdurend anderen binnen, je zaalgenoten horen al je gesprekken, en men ziet je op je onvoordeligst. En dan is er nog het medisch dossier, waarin van alles over je wordt opgeschreven.
• Wanneer gebruik je de bel?
• Hoe weet je of je niet te vaak belt?
• Hoe kun je omgaan met het gebrek aan privacy?
• Mag je lezen in je medisch dossier?
• Wat kun je doen als er iets in je dossier staat waar je het niet mee eens bent?
In ziekenhuis b schermden de gordijnen niet alleen het bed af, maar een heel stuk van de kamer. Als je binnenkwam liep je vrijwel meteen tegen het gordijn aan. Je kon er niet omheen kijken. Ik lag op bed met ontbloot bovenlijf, terwijl mijn operatiewonden werden verzorgd door een verpleegkundige. De gordijnen waren dicht. Ik hoorde de deur opengaan, en ja hoor, daar duwden twee assistenten een mobiel röntgenapparaat door de gordijnen. Erop gewezen dat de gordijnen dicht waren was de reactie: ja maar ze waren vijf minuten geleden ook al dicht. Privacy heeft blijkbaar een beperkte houdbaarheid.
Een ziekenhuisopname kan rare dingen met je doen, vooral als deze lang duurt. Na een paar weken bestaat de kans dat je jezelf niet meer terugkent.
Je kunt last krijgen van vreemde reisziektes. Het kan je steeds minder schelen wie er binnenkomt als je in je pyjama zit. Je doet gedwee de dingen die van je worden verwacht. Je verveelt je een ongeluk en hebt nergens zin in. Je vindt dat je het enorm druk hebt als je nog naar de röntgenafdeling moet voor een foto in de loop van de dag.
Een onderzoek wordt een uitje. Je wordt sloom. Je zit te staren naar de muur. Je wordt passief. Je raakt het gevoel kwijt voor welke dag het is. Kortom: in een ziekenhuis loop je de kans langzaam gestoord te worden.
In dit hoofdstuk vind je alles over reisziektes als afhankelijkheid, verveling, een slecht humeur, verliefdheid op artsen of verpleegkundigen; en de apparatenterreur van bijvoorbeeld infuuspalen. Én over hun remedies.
• Hoe verdrijf je verveling
• Hoe maak je het toch een beetje gezelliger?
• Hoe zorg je ervoor dat je niet gillend gek wordt?
- Hoeveel geld neem je mee naar een ziekenhuis?
- Kan ik er ook internetten?
In dit laatste hoofdstuk vind je praktische informatie over horeca, ziekenhuiswinkels, post, geld en eigendommen, roken en alcohol en de fooienpot van de verpleging. Handig om te weten.
